柯西不等式的若干证明方法
source link: https://wangjiezhe.com/posts/2021-03-23-Proof-of-Cauchy-inequality/
Go to the source link to view the article. You can view the picture content, updated content and better typesetting reading experience. If the link is broken, please click the button below to view the snapshot at that time.
柯西不等式的若干证明方法
设 a1,a2,⋯,ana_1,a_2,\cdots,a_na1,a2,⋯,an 和 b1,b2,⋯,bnb_1,b_2,\cdots,b_nb1,b2,⋯,bn 为任意实数,则
(∑i=1naibi)2⩽(∑i=1nai2)(∑i=1nbi2)\left(\sum_{i=1}^n a_ib_i\right)^2 \leqslant \left(\sum_{i=1}^n a_i^2\right)\left(\sum_{i=1}^n b_i^2\right) (i=1∑naibi)2⩽(i=1∑nai2)(i=1∑nbi2)
当且仅当 a1b1=a2b2=⋯=anbn\dfrac{a_1}{b_1} = \dfrac{a_2}{b_2} = \cdots = \dfrac{a_n}{b_n}b1a1=b2a2=⋯=bnan 时(当某 bi=0b_i=0bi=0 时,认为 ai=0a_i=0ai=0)等号成立.
这个不等式称为柯西不等式.
柯西不等式由很多证明方法,这里我们介绍几种有代表性的方法.
1. 参数配方法
在旧版的高中选修课本 4-5《不等式选讲》中,介绍的就是这种方法.
我们引入一个二次函数
f(x)=(∑i=1nai2)x2+2(∑i=1naibi)x+(∑i=1nbi2)f(x) = \left(\sum_{i=1}^n a_i^2\right) x^2 + 2\left(\sum_{i=1}^n a_ib_i\right) x + \left(\sum_{i=1}^n b_i^2\right) f(x)=(i=1∑nai2)x2+2(i=1∑naibi)x+(i=1∑nbi2)
f(x)=(∑i=1naix+bi)2⩾0f(x) = \left(\sum_{i=1}^n a_i x + b_i\right)^2 \geqslant 0 f(x)=(i=1∑naix+bi)2⩾0
因此,考虑它的判别式,有
Δ=4(∑i=1naibi)2−4(∑i=1nai2)(∑i=1nbi2)⩽0\Delta = 4\left(\sum_{i=1}^n a_ib_i\right)^2 - 4\left(\sum_{i=1}^n a_i^2\right)\left(\sum_{i=1}^n b_i^2\right) \leqslant 0 Δ=4(i=1∑naibi)2−4(i=1∑nai2)(i=1∑nbi2)⩽0
(∑i=1naibi)2⩽(∑i=1nai2)(∑i=1nbi2)\left(\sum_{i=1}^n a_ib_i\right)^2 \leqslant \left(\sum_{i=1}^n a_i^2\right)\left(\sum_{i=1}^n b_i^2\right) (i=1∑naibi)2⩽(i=1∑nai2)(i=1∑nbi2)
这种方法的好处是,过程中只用到了配方法和二次函数的判别式,中学的学生对这两种技巧都比较熟悉.
2. 数学归纳法
证明一个和自然数 nnn 有关的命题 ,考虑数学归纳法是一种比较自然的想法.
我们考虑证明一个更强的结论:
(∑i=1n∣aibi∣)2⩽(∑i=1nai2)(∑i=1nbi2)\left(\sum_{i=1}^n \left|a_ib_i\right|\right)^2 \leqslant \left(\sum_{i=1}^n a_i^2\right)\left(\sum_{i=1}^n b_i^2\right) (i=1∑n∣aibi∣)2⩽(i=1∑nai2)(i=1∑nbi2)
这样可以避免负数的讨论.
当 n=2n=2n=2 时,
(a12+a22)(b12+b22)−(∣a1b1∣+∣a2b2∣)2=(∣a1b2∣−∣a2b1∣)2⩾0\left(a_1^2+a_2^2\right)\left(b_1^2+b_2^2\right) - \left(\left|a_1b_1\right|+\left|a_2b_2\right|\right)^2 = \left(\left|a_1b_2\right|-\left|a_2b_1\right|\right)^2 \geqslant 0 (a12+a22)(b12+b22)−(∣a1b1∣+∣a2b2∣)2=(∣a1b2∣−∣a2b1∣)2⩾0
(∣a1b1∣+∣a2b2∣)2⩽(a12+a22)(b12+b22)\left(\left|a_1b_1\right|+\left|a_2b_2\right|\right)^2 \leqslant \left(a_1^2+a_2^2\right)\left(b_1^2+b_2^2\right) (∣a1b1∣+∣a2b2∣)2⩽(a12+a22)(b12+b22)
不等式成立.
假设当 n=kn=kn=k 时,不等式成立,即
(∑i=1k∣aibi∣)2⩽(∑i=1kai2)(∑i=1kbi2)\left(\sum_{i=1}^k \left|a_ib_i\right|\right)^2 \leqslant \left(\sum_{i=1}^k a_i^2\right)\left(\sum_{i=1}^k b_i^2\right) (i=1∑k∣aibi∣)2⩽(i=1∑kai2)(i=1∑kbi2)
当 n=k+1n=k+1n=k+1 时,则要证
(∑i=1k+1∣aibi∣)2⩽(∑i=1k+1ai2)(∑i=1k+1bi2)⟺(∑i=1k∣aibi∣+∣ak+1bk+1∣)2⩽(∑i=1kai2+ak+12)(∑i=1kbi2+bk+12)\begin{aligned} &\left(\sum_{i=1}^{k+1} \left|a_ib_i\right|\right)^2 \leqslant \left(\sum_{i=1}^{k+1} a_i^2\right)\left(\sum_{i=1}^{k+1} b_i^2\right) \\[2ex] \Longleftrightarrow &\left(\sum_{i=1}^k \left|a_ib_i\right| + \left|a_{k+1}b_{k+1}\right|\right)^2 \leqslant \left(\sum_{i=1}^k a_i^2 + a_{k+1}^2\right)\left(\sum_{i=1}^k b_i^2 + b_{k+1}^2\right) \end{aligned} ⟺(i=1∑k+1∣aibi∣)2⩽(i=1∑k+1ai2)(i=1∑k+1bi2)(i=1∑k∣aibi∣+∣ak+1bk+1∣)2⩽(i=1∑kai2+ak+12)(i=1∑kbi2+bk+12)
(∑i=1k∣aibi∣+∣ak+1bk+1∣)2⩽(∑i=1kai2∑i=1kbi2+∣ak+1bk+1∣)2⩽(∑i=1kai2+ak+12)(∑i=1kbi2+bk+12)\begin{aligned} \left(\sum_{i=1}^k \left|a_ib_i\right| + \left|a_{k+1}b_{k+1}\right|\right)^2 &\leqslant \left(\sqrt{\sum_{i=1}^k a_i^2}\sqrt{\sum_{i=1}^k b_i^2} + \left|a_{k+1}b_{k+1}\right| \right)^2 \\[2ex] &\leqslant \left(\sum_{i=1}^k a_i^2 + a_{k+1}^2\right) \left(\sum_{i=1}^k b_i^2 + b_{k+1}^2\right) \end{aligned} (i=1∑k∣aibi∣+∣ak+1bk+1∣)2⩽⎝⎛i=1∑kai2i=1∑kbi2+∣ak+1bk+1∣⎠⎞2⩽(i=1∑kai2+ak+12)(i=1∑kbi2+bk+12)
不等式成立.这里第一个不等号用的是 n=kn=kn=k 的情形,第二个不等号用的是 n=2n=2n=2 的情形.
(∑i=1naibi)2⩽(∑i=1n∣aibi∣)2⩽(∑i=1nai2)(∑i=1nbi2)\left(\sum_{i=1}^n a_ib_i\right)^2 \leqslant \left(\sum_{i=1}^n \left|a_ib_i\right|\right)^2 \leqslant \left(\sum_{i=1}^n a_i^2\right)\left(\sum_{i=1}^n b_i^2\right) (i=1∑naibi)2⩽(i=1∑n∣aibi∣)2⩽(i=1∑nai2)(i=1∑nbi2)
实际上,归纳法的处理方法有很多种,这只是其中一种.
3. 正规化方法
所谓正规化(Normalization),就是让 ∑i=1nai2=∑i=1nbi2=1\displaystyle\sum_{i=1}^n a_i^2 = \displaystyle\sum_{i=1}^n b_i^2 = 1i=1∑nai2=i=1∑nbi2=1.
如果有 ∑i=1nai2=∑i=1nbi2=1\displaystyle\sum_{i=1}^n a_i^2 = \sum_{i=1}^n b_i^2 = 1i=1∑nai2=i=1∑nbi2=1,注意到
aibi⩽12(ai2+bi2)a_ib_i \leqslant \frac12 \left(a_i^2+b_i^2\right) aibi⩽21(ai2+bi2)
∑i=1naibi⩽∑i=1n12(ai2+b22)=12∑i=1nai2+12∑i=1nbi2=12+12=1\sum_{i=1}^n a_ib_i \leqslant \sum_{i=1}^n \frac12 \left(a_i^2+b_2^2\right) = \frac12 \sum_{i=1}^n a_i^2 + \frac12 \sum_{i=1}^n b_i^2 = \frac12 + \frac12 = 1 i=1∑naibi⩽i=1∑n21(ai2+b22)=21i=1∑nai2+21i=1∑nbi2=21+21=1
对于不满足条件的 aia_iai 和 bib_ibi,则可以对其进行正规化,令
a^i=ai∑i=1nai2b^i=bi∑i=1nbi2\hat{a}_i = \frac{a_i}{\sqrt{\displaystyle\sum_{i=1}^n a_i^2}} \quad \hat{b}_i = \frac{b_i}{\sqrt{\displaystyle\sum_{i=1}^n b_i^2}} a^i=i=1∑nai2aib^i=i=1∑nbi2bi
∑i=1na^i2=∑i=1n(ai/∑i=1nai2)2=∑i=1nai2/∑i=1nai2=1∑i=1nb^i2=∑i=1n(bi/∑i=1nbi2)2=∑i=1nbi2/∑i=1nbi2=1\begin{aligned} \sum_{i=1}^n \hat{a}_i^2 &= \sum_{i=1}^n \left(a_i \bigg/ \sqrt{\sum_{i=1}^n a_i^2}\right)^2 = \sum_{i=1}^n a_i^2 \bigg/ \sum_{i=1}^n a_i^2 = 1 \\[2ex] \sum_{i=1}^n \hat{b}_i^2 &= \sum_{i=1}^n \left(b_i \bigg/ \sqrt{\sum_{i=1}^n b_i^2}\right)^2 = \sum_{i=1}^n b_i^2 \bigg/ \sum_{i=1}^n b_i^2 = 1 \end{aligned} i=1∑na^i2i=1∑nb^i2=i=1∑n(ai/i=1∑nai2)2=i=1∑nai2/i=1∑nai2=1=i=1∑n(bi/i=1∑nbi2)2=i=1∑nbi2/i=1∑nbi2=1
由上面的推导可知
∑i=1na^ib^i=∑i=1n(ai/∑i=1nai2)(bi/∑i=1nbi2)⩽1\sum_{i=1}^n \hat{a}_i\hat{b}_i = \sum_{i=1}^n \left(a_i \bigg/ \sqrt{\sum_{i=1}^n a_i^2}\right)\left(b_i \bigg/ \sqrt{\sum_{i=1}^n b_i^2}\right) \leqslant 1 i=1∑na^ib^i=i=1∑n(ai/i=1∑nai2)(bi/i=1∑nbi2)⩽1
去掉分母就可以得到
∑i=1naibi⩽∑i=1nai2⋅∑i=1nbi2\sum_{i=1}^n a_ib_i \leqslant \sqrt{\sum_{i=1}^n a_i^2}\cdot\sqrt{\sum_{i=1}^n b_i^2} i=1∑naibi⩽i=1∑nai2⋅i=1∑nbi2
事实上,正规化方法给了我们一个把加法不等式变成乘法不等式的方法.
4. 拉格朗日恒等式
由拉格朗日恒等式,
(∑i=1nai2)(∑i=1nbi2)−(∑i=1naibi)2=∑1⩽i<j⩽n(aibj−ajbi)2⩾0\left(\sum_{i=1}^n a_i^2\right)\left(\sum_{i=1}^n b_i^2\right)- \left(\sum_{i=1}^n a_ib_i\right)^2 = \sum_{1 \leqslant i < j \leqslant n}\left( a_ib_j-a_jb_i \right)^2 \geqslant 0 (i=1∑nai2)(i=1∑nbi2)−(i=1∑naibi)2=1⩽i<j⩽n∑(aibj−ajbi)2⩾0
显然可得柯西不等式成立.
拉格朗日恒等式的证明:
(∑i=1nai2)(∑i=1nbi2)−(∑i=1naibi)2=(∑i=1n∑j=1nai2bj2)−(∑i=1n∑j=1naibiajbj)=(∑i=1nai2bi2+∑1⩽i<j⩽nai2bj2+∑1⩽i<j⩽naj2bi2)−(∑i=1nai2bi2+2∑1⩽i<j⩽nnaibiajbj)=∑1⩽i<j⩽nai2bj2+∑1⩽i<j⩽naj2bi2−2∑1⩽i<j⩽naibjajbi=∑1⩽i<j⩽n(aibj−ajbi)2\begin{aligned} &\left(\sum_{i=1}^n a_i^2\right)\left(\sum_{i=1}^n b_i^2\right)- \left(\sum_{i=1}^n a_ib_i\right)^2 \\[2ex] =&\left(\sum_{i=1}^n \sum_{j=1}^n a_i^2b_j^2\right) - \left(\sum_{i=1}^n \sum_{j=1}^n a_ib_ia_jb_j\right) \\[2ex] =&\left(\sum_{i=1}^n a_i^2b_i^2 + \sum_{1 \leqslant i < j \leqslant n}a_i^2b_j^2 + \sum_{1 \leqslant i < j \leqslant n}a_j^2b_i^2 \right) - \left(\sum_{i=1}^n a_i^2b_i^2 +2 \sum_{1 \leqslant i < j \leqslant n}^n a_ib_ia_jb_j\right) \\[2ex] =&\sum_{1 \leqslant i < j \leqslant n}a_i^2b_j^2 + \sum_{1 \leqslant i < j \leqslant n}a_j^2b_i^2 - 2 \sum_{1 \leqslant i < j \leqslant n} a_ib_ja_jb_i \\[2ex] =&\sum_{1 \leqslant i < j \leqslant n}\left( a_ib_j-a_jb_i \right)^2 \end{aligned} ====(i=1∑nai2)(i=1∑nbi2)−(i=1∑naibi)2(i=1∑nj=1∑nai2bj2)−(i=1∑nj=1∑naibiajbj)(i=1∑nai2bi2+1⩽i<j⩽n∑ai2bj2+1⩽i<j⩽n∑aj2bi2)−(i=1∑nai2bi2+21⩽i<j⩽n∑naibiajbj)1⩽i<j⩽n∑ai2bj2+1⩽i<j⩽n∑aj2bi2−21⩽i<j⩽n∑aibjajbi1⩽i<j⩽n∑(aibj−ajbi)2
5. 参数平均值不等式
我们借助含有参数的平均值不等式:
aibi⩽12(m2ai2+bi2m2)a_ib_i \leqslant \frac12 \left( m^2a_i^2 + \frac{b_i^2}{m^2} \right) aibi⩽21(m2ai2+m2bi2)
∑i=1naibi⩽∑i=1n12(m2ai2+bi2m2)=12(m2∑i=1nai2+∑i=1nbi2m2)\sum_{i=1}^n a_ib_i \leqslant \sum_{i=1}^n \frac12 \left( m^2a_i^2 + \frac{b_i^2}{m^2} \right) = \frac12 \left( m^2\sum_{i=1}^n a_i^2 + \frac{\displaystyle\sum_{i=1}^n b_i^2}{m^2} \right) i=1∑naibi⩽i=1∑n21(m2ai2+m2bi2)=21⎝⎜⎜⎜⎜⎜⎛m2i=1∑nai2+m2i=1∑nbi2⎠⎟⎟⎟⎟⎟⎞
取 m2=∑i=1nbi2∑i=1nai2m^2 = \sqrt{\dfrac{\displaystyle\sum_{i=1}^n b_i^2}{\displaystyle\sum_{i=1}^n a_i^2}}m2=i=1∑nai2i=1∑nbi2,则
12(m2∑i=1nai2+∑i=1nbi2m2)=12(∑i=1nbi2∑i=1nai2⋅∑i=1nai2+∑i=1nai2∑i=1nbi2⋅∑i=1nbi2)=12((∑i=1nbi2)(∑i=1nai2)+(∑i=1nai2)(∑i=1nbi2))=(∑i=1nai2)(∑i=1nbi2)\begin{aligned} &\frac12 \left( m^2\sum_{i=1}^n a_i^2 + \frac{\displaystyle\sum_{i=1}^n b_i^2}{m^2} \right) \\[3ex] = &\frac12 \left( \sqrt{\frac{\displaystyle\sum_{i=1}^n b_i^2}{\displaystyle\sum_{i=1}^n a_i^2}} \cdot \sum_{i=1}^n a_i^2 + \sqrt{\frac{\displaystyle\sum_{i=1}^n a_i^2}{\displaystyle\sum_{i=1}^n b_i^2}} \cdot \sum_{i=1}^n b_i^2 \right) \\[3ex] = &\frac12 \left( \sqrt{\left(\sum_{i=1}^n b_i^2\right) \left(\sum_{i=1}^n a_i^2\right)} + \sqrt{\left(\sum_{i=1}^n a_i^2\right) \left(\sum_{i=1}^n b_i^2\right)} \right) \\[3ex] = &\sqrt{\left(\sum_{i=1}^n a_i^2\right) \left(\sum_{i=1}^n b_i^2\right)} \end{aligned} ===21⎝⎜⎜⎜⎜⎜⎛m2i=1∑nai2+m2i=1∑nbi2⎠⎟⎟⎟⎟⎟⎞21⎝⎜⎜⎜⎜⎜⎜⎛i=1∑nai2i=1∑nbi2⋅i=1∑nai2+i=1∑nbi2i=1∑nai2⋅i=1∑nbi2⎠⎟⎟⎟⎟⎟⎟⎞21⎝⎛(i=1∑nbi2)(i=1∑nai2)+(i=1∑nai2)(i=1∑nbi2)⎠⎞(i=1∑nai2)(i=1∑nbi2)
命题得证.
这是一个技巧性比较强的方法.
6. 排序不等式
(∑i=1nai2)(∑i=1nbi2)=∑i=1n∑j=1nai2bj2=∑i=1n∑j=1naibj⋅aibj(∑i=1naibi)2=∑i=1n∑j=1naibi⋅ajbj=∑i=1n∑j=1naibj⋅ajbi\begin{aligned} \left(\sum_{i=1}^n a_i^2\right) \left(\sum_{i=1}^n b_i^2\right) = \sum_{i=1}^n \sum_{j=1}^n a_i^2b_j^2 = \sum_{i=1}^n \sum_{j=1}^n a_ib_j \cdot a_ib_j \\[2ex] \left(\sum_{i=1}^n a_ib_i\right)^2 = \sum_{i=1}^n \sum_{j=1}^n a_ib_i \cdot a_jb_j = \sum_{i=1}^n \sum_{j=1}^n a_ib_j \cdot a_jb_i \end{aligned} (i=1∑nai2)(i=1∑nbi2)=i=1∑nj=1∑nai2bj2=i=1∑nj=1∑naibj⋅aibj(i=1∑naibi)2=i=1∑nj=1∑naibi⋅ajbj=i=1∑nj=1∑naibj⋅ajbi
第一行的对应是
a1b1,⋯,a1bn,a2b1,⋯,a2bn,⋯,anb1,⋯,anbna1b1,⋯,a1bn,a2b1,⋯,a2bn,⋯,anb1,⋯,anbn\begin{aligned} a_1b_1,\cdots,a_1b_n,a_2b_1,\cdots,a_2b_n,\cdots,a_nb_1,\cdots,a_nb_n \\ a_1b_1,\cdots,a_1b_n,a_2b_1,\cdots,a_2b_n,\cdots,a_nb_1,\cdots,a_nb_n \end{aligned} a1b1,⋯,a1bn,a2b1,⋯,a2bn,⋯,anb1,⋯,anbna1b1,⋯,a1bn,a2b1,⋯,a2bn,⋯,anb1,⋯,anbn
这是顺序和;
第二行的对应是
a1b1,⋯,a1bn,a2b1,⋯,a2bn,⋯,anb1,⋯,anbna1b1,⋯,anb1,a1b2,⋯,anb2,⋯,a1bn,⋯,anbn\begin{aligned} a_1b_1,\cdots,a_1b_n,a_2b_1,\cdots,a_2b_n,\cdots,a_nb_1,\cdots,a_nb_n \\ a_1b_1,\cdots,a_nb_1,a_1b_2,\cdots,a_nb_2,\cdots,a_1b_n,\cdots,a_nb_n \end{aligned} a1b1,⋯,a1bn,a2b1,⋯,a2bn,⋯,anb1,⋯,anbna1b1,⋯,anb1,a1b2,⋯,anb2,⋯,a1bn,⋯,anbn
这是乱序和.
由排序不等式可知,
(∑i=1nai2)(∑i=1nbi2)⩾(∑i=1naibi)2\left(\sum_{i=1}^n a_i^2\right) \left(\sum_{i=1}^n b_i^2\right) \geqslant \left(\sum_{i=1}^n a_ib_i\right)^2 (i=1∑nai2)(i=1∑nbi2)⩾(i=1∑naibi)2
7. 向量的内积
考虑 Rn\mathbb{R}^nRn 中的向量 α=(a1,a2,⋯,an)\boldsymbol\alpha=(a_1,a_2,\cdots,a_n)α=(a1,a2,⋯,an),β=(b1,b2,⋯,bn)\boldsymbol\beta= (b_1,b_2,\cdots,b_n)β=(b1,b2,⋯,bn),两个向量的内积定义为点积:
⟨α,β⟩:=∑i=1naibi\langle\boldsymbol\alpha, \boldsymbol\beta\rangle := \sum_{i=1}^n a_ib_i ⟨α,β⟩:=i=1∑naibi
则向量 α\boldsymbol\alphaα 的范数为
∥α∥:=⟨α,α⟩=∑i=1nai2\lVert\boldsymbol\alpha\rVert:=\sqrt{\langle\boldsymbol\alpha,\boldsymbol\alpha\rangle} = \sqrt{\sum_{i=1}^n a_i^2} ∥α∥:=⟨α,α⟩=i=1∑nai2
则柯西不等式等价于
∣⟨α,β⟩∣⩽∥α∥⋅∥β∥\lvert\langle\boldsymbol\alpha,\boldsymbol\beta\rangle\rvert \leqslant \lVert\boldsymbol\alpha\rVert\cdot\lVert\boldsymbol\beta\rVert ∣⟨α,β⟩∣⩽∥α∥⋅∥β∥
这就是柯西不等式的向量形式.
柯西不等式的向量形式的证明有很多,有的和前面的方法本质上是一致的.
比如,可以构造
f(t)=⟨α+tβ,α+tβ⟩=∥α∥2+2⟨α,β⟩+∥β∥2⩾0f(t) = \langle\boldsymbol\alpha+t\boldsymbol\beta,\boldsymbol\alpha+t\boldsymbol\beta\rangle= \lVert\boldsymbol\alpha\rVert^2+2\langle\boldsymbol\alpha,\boldsymbol\beta\rangle+\lVert\boldsymbol\beta\rVert^2 \geqslant0 f(t)=⟨α+tβ,α+tβ⟩=∥α∥2+2⟨α,β⟩+∥β∥2⩾0
则 Δ=4⟨α,β⟩2−4∥α∥⋅∥β∥⩽0\Delta=4\langle\boldsymbol\alpha,\boldsymbol\beta\rangle^2-4\lVert\boldsymbol\alpha\rVert\cdot\lVert\boldsymbol\beta\rVert\leqslant0Δ=4⟨α,β⟩2−4∥α∥⋅∥β∥⩽0,这个实际上和方法 1 是一样的.
又或者,由
⟨α−β,α−β⟩⩾0\langle\boldsymbol\alpha-\boldsymbol\beta,\boldsymbol\alpha-\boldsymbol\beta\rangle \geqslant0 ⟨α−β,α−β⟩⩾0
⟨α,β⟩⩽12(∥α∥2+∥β∥2)\langle\boldsymbol\alpha,\boldsymbol\beta\rangle \leqslant \frac12\left(\lVert\boldsymbol\alpha\rVert^2+\lVert\boldsymbol\beta\rVert^2\right) ⟨α,β⟩⩽21(∥α∥2+∥β∥2)
对其进行正规化,可以得到
⟨α,β⟩∥α∥⋅∥β∥=⟨α∥α∥,β∥β∥⟩⩽12(1+1)=1\frac{\langle\boldsymbol\alpha,\boldsymbol\beta\rangle}{\lVert\boldsymbol\alpha\rVert\cdot\lVert\boldsymbol\beta\rVert}= \left\langle\frac{\boldsymbol\alpha}{\lVert\boldsymbol\alpha\rVert},\frac{\boldsymbol\beta}{\lVert\boldsymbol\beta\rVert}\right\rangle \leqslant \frac12\left(1+1\right)=1 ∥α∥⋅∥β∥⟨α,β⟩=⟨∥α∥α,∥β∥β⟩⩽21(1+1)=1
这个实际上和方法 3 是一样的.
但是很明显,用内积的表述会简洁很多,而且还可以推广到其它内积的定义.
8. 正交化方法
对于柯西不等式的内积形式,除了上面两种证明方法,还有一种完全不同的证明方法.这种证明方法和 Gram-Schmidt 正交化的思想有关.
向量 α\boldsymbol\alphaα 在 β\boldsymbol\betaβ 上的投影为 ⟨α,β⟩⟨β,β⟩β\dfrac{\langle\boldsymbol\alpha,\boldsymbol\beta\rangle}{\langle\boldsymbol\beta,\boldsymbol\beta\rangle}\boldsymbol\beta⟨β,β⟩⟨α,β⟩β,则向量 γ=α−⟨α,β⟩⟨β,β⟩β\boldsymbol\gamma=\boldsymbol\alpha-\dfrac{\langle\boldsymbol\alpha,\boldsymbol\beta\rangle}{\langle\boldsymbol\beta,\boldsymbol\beta\rangle}\boldsymbol\betaγ=α−⟨β,β⟩⟨α,β⟩β 与向量 β\boldsymbol\betaβ 正交,即 ⟨γ,β⟩=0\langle\boldsymbol\gamma,\boldsymbol\beta\rangle=0⟨γ,β⟩=0.因此
∥α∥2=∥γ+⟨α,β⟩⟨β,β⟩β∥2=∥γ∥2+∥⟨α,β⟩⟨β,β⟩β∥2=∥γ∥2+∣⟨α,β⟩∣2(∥β∥2)2∥β∥2=∥γ∥2+∣⟨α,β⟩∣2∥β∥2⩾∣⟨α,β⟩∣2∥β∥2\begin{aligned} \lVert\boldsymbol\alpha\rVert^2 &= \left\lVert\boldsymbol\gamma+\frac{\langle\boldsymbol\alpha,\boldsymbol\beta\rangle}{\langle\boldsymbol\beta,\boldsymbol\beta\rangle}\boldsymbol\beta\right\rVert^2 \\[1ex] &= \lVert\boldsymbol\gamma\rVert^2 + \left\lVert\frac{\langle\boldsymbol\alpha,\boldsymbol\beta\rangle}{\langle\boldsymbol\beta,\boldsymbol\beta\rangle}\boldsymbol\beta\right\rVert^2 \\[1ex] &= \lVert\boldsymbol\gamma\rVert^2 + \frac{\lvert\langle\boldsymbol\alpha,\boldsymbol\beta\rangle\rvert^2}{\left(\lVert\boldsymbol\beta\rVert^2\right)^2}\lVert\boldsymbol\beta\rVert^2 \\[1ex] &= \lVert\boldsymbol\gamma\rVert^2 + \frac{\lvert\langle\boldsymbol\alpha,\boldsymbol\beta\rangle\rvert^2}{\lVert\boldsymbol\beta\rVert^2} \\[1ex] &\geqslant \frac{\lvert\langle\boldsymbol\alpha,\boldsymbol\beta\rangle\rvert^2}{\lVert\boldsymbol\beta\rVert^2} \end{aligned} ∥α∥2=∥∥∥∥∥γ+⟨β,β⟩⟨α,β⟩β∥∥∥∥∥2=∥γ∥2+∥∥∥∥∥⟨β,β⟩⟨α,β⟩β∥∥∥∥∥2=∥γ∥2+(∥β∥2)2∣⟨α,β⟩∣2∥β∥2=∥γ∥2+∥β∥2∣⟨α,β⟩∣2⩾∥β∥2∣⟨α,β⟩∣2
∥α∥⋅∥β∥⩾∣⟨α,β⟩∣\lVert\boldsymbol\alpha\rVert\cdot\lVert\boldsymbol\beta\rVert \geqslant \lvert\langle\boldsymbol\alpha,\boldsymbol\beta\rangle\rvert ∥α∥⋅∥β∥⩾∣⟨α,β⟩∣
等号成立的条件为 γ=0\boldsymbol\gamma=\boldsymbol0γ=0,即 α\boldsymbol\alphaα 与 β\boldsymbol\betaβ 共线.
柯西不等式作为数学中最重要的不等式之一,在很多领域都有应用.在上面这几种证明方法中,个人认为方法 1 是最容易理解的,而方法 3 是最简洁的,而方法 8 则是更一般化.
在给学生讲解的时候,应以方法 1 为主,有条件的话可以讲一下方法 3.
参考资料:
- 高中数学选修 4-5 《不等式选讲》B 版
- 数学奥林匹克小丛书(高中卷)《平均值不等式与柯西不等式》
- The Cauchy-Schwarz Master Class,作者 J. Michael Steele
- Wikipedia: Cauchy–Schwarz inequality
Recommend
About Joyk
Aggregate valuable and interesting links.
Joyk means Joy of geeK